Uluslararası Ticarette Uyuşmazlıkların Çözümü ve Tahkim

Uluslararası ticaret, büyük iş fırsatları sunarken zaman zaman bazı uyuşmazlıklarla karşılaşılmasına da neden olabilmektedir. Bu uyuşmazlıkların etkili bir şekilde çözüme ulaştırılması ticari ilişkilerin devamlılığı ve maddi kayıpların önüne geçilmesi açısından önemlidir.

Uluslararası Ticarette Karşılaşılabilecek Riskler Nelerdir?

Uluslararası ticarette karşılaşılabilecek pek çok risk vardır. Bunlardan birkaçı, finansal sorunlar, siyasi belirsizlikler, gümrük prosedürlerinde yaşanabilecek aksaklıklar ve taraflar arasındaki iletişim eksiklikleri olarak sıralanabilir. Özellikle farklı ülkelerden gelen taraflar arasında tercüme hataları veya hukuk sistemleri arasındaki uyumsuzluk nedeniyle uluslararası ticarette uyuşmazlıklar ortaya çıkabilir.

Uluslararası Ticari Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları Nelerdir?

Uluslararası ticari ilişkilerde ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümü için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Taraflar, uyuşmazlığın çözüm yöntemini özgürce belirleme hakkına sahiptir. Uyuşmazlıklar, mahkeme yoluyla çözülebileceği gibi alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleriyle de giderilebilir. Mahkemeler, özellikle taraflardan birinin kendi ülkesinde dava açmayı tercih etmesi durumunda kullanılabilir. Ancak, devlet mahkemelerinde uyuşmazlıkların çözümü bazı riskler barındırabilir. Mahkemelerin tarafsız olmayabileceği, süreçlerin uzun ve maliyetli olabileceği, ayrıca uzmanlık gerektiren konularda yetersiz kalınabileceği riskleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Alternatif Uyuşmazlık Yöntemleri Nelerdir?

Uluslararası ticarette alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri, daha az resmi prosedürler içermesi ve taraflara esneklik sağlamasıyla dikkat çeker. Bu yöntemler, tarafların zaman ve maliyet açısından daha verimli bir çözüm süreci geçirmelerine olanak tanır.

1.Müzakere

Uyuşmazlıkların çözüm yolları arasında en az resmi olan müzakeredir. Müzakere yöntemi gönüllü bir usul olup, yasal bazı sonuçlar da doğurabilmektedir. Müzakereler, tarafların uyuşmazlığı aralarında bizzat kendilerinin çözmeye karar vermesiyle gerçekleştirilir. Müzakerelerde avukat ya da temsilci bulundurma zorunluluğu olmasa da bulundurmak oldukça yararlıdır.

2.Arabuluculuk (Uzlaştırma)

Uyuşmazlıkların dostane çözüm yollarından en yaygını arabuluculuktur. Müzakereden farklı olarak, arabuluculukta tarafların bir anlaşmaya varabilmesi için onlara yardımcı olmak üzere tarafsız bir üçüncü kişiden yararlanılır. Arabuluculukta amaç tarafların karşılıklı olarak kabul edebilecekleri bir anlaşma yapılmasıdır. Tarafların anlaştığı arabulucu öncelikle izlenecek usulü açıklamalı, kendisinin tarafsız bir kişi olduğunu vurgulamalıdır. Daha sonra, taraflardan bilgi almalı, uyuşmazlığın temelini oluşturan konuları belirlemeli, tarafları dinleyip onlara sorular sormalı, onları gözlemlemeli ve çözüm seçeneklerini taraflarla görüşerek onları anlaşmaya teşvik etmelidir. Görüşmelerin başarıyla sonuçlanması halinde arabulucu, taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözecek olan anlaşmanın taslağının hazırlanmasında onlara yardımcı olmalıdır. Uygun bir şekilde hazırlanmış bir anlaşma gerektiğinde icra edilebileceğinden, uyuşmazlığı çözmüş olacaktır. Ayrıca, belgelenme sürecine katılan noterlerden uyuşmazlıkların çözümünde arabulucu olarak yararlanılabilir. Noterlerin arabulucu olarak atanmaları halinde bağımsız ve tarafsız konumları, tarafların güvenini kazanmalarını sağlayacak ve bu sayede de uyuşmazlıkların çözüm müzakerelerinin daha ılımlı ve verimli bir ortamda geçmesine katkı sağlayacaktır.

3.Hakem – Bilirkişilik

Hakem-bilirkişi, taraflar arasındaki hukuki ilişkiyi nihai olarak karara bağlamamaktadır. Sadece teknik bir konuda ortaya çıkan sorunu çözmektedir. Uyuşmazlıklarla ilgili açılan davalarda, hakem- bilirkişilerin verdikleri kararlar, kesin delil teşkil etmektedir.

4.  Kısa Yargılama ve Kısa Jüri Yargılaması

Kısa Yargılama ve Kısa Jüri Yargılaması ABD’de son yıllarda geliştirilmiş ve uygulanmakta olan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarıdır. Kısa yargılama ismine rağmen bir yargılama olmayıp planlı bir uyuşmazlık çözüm sürecidir. Kısa yargılamanın tarafları, onun işleyiş şeklini belirleyebilmektedir. Bu nedenle, kısa yargılamanın usulü davadan davaya farklılık gösterir. Ayrıca kısa yargılamada, uyuşmazlık çözüm süreci boyunca taraflara yardımcı olması amacıyla tarafsız bir danışman seçilmektedir. Kısa jüri uygulaması ise ABD ‘de uygulanmaktadır. Bu yöntem, içinde jüri olan kısa bir yargılamadır.

5.Dava Yoluyla Uyuşmazlıkların Çözümü

Taraflar, aralarında uyuşmazlık ile bağlantılı olan ülkelerden birinde, yetkili bir mahkemede dava açabilmektedir. Bir ülke, uluslararası ticari uyuşmazlığın tarafları arasındaki uyuşmazlığı çözme konusunda yargısını yetkili kılabilir.

6.Tahkim

Uluslararası ticari işlemlerde uyuşmazlıklar için kullanılan en yaygın çözüm yolu tahkimdir. Tahkim, uyuşmazlığa düşmüş iki tarafın, anlaşarak, bu uyuşmazlığın çözümünü özel kişilere bırakması ve uyuşmazlığın bu kişiler tarafından incelenip karara bağlanmasıdır. Uyuşmazlığın çözümü kendilerine bırakılan bu özel kişilere ‘’hakem’’ denir.

Ad Hoc Tahkim: Bir kurumun dahil olmadığı ve işlemin taraflarca organize edildiği bir tahkim türüdür. Taraflar hakemlerin seçimi, uygulanacak hukuk, tahkim kurallarının saptanması ve hakemlerin yetkileri dahil olmak üzere tahkime ilişkin esasları belirlemektedir. Bu tür tahkim, taraflara uyuşmazlığın çözümünde uygun usulleri belirlemek yönünde tam bir özgürlük sağlar.

Kurumsal Tahkim: Çeşitli kuruluşların önceden saptanan kurallarına göre yapılan ve kurallara uygunluğu ilgili kuruluşların teminatı altında bulunan tahkim çeşididir. Kurumsal tahkim hakem kuruluşunun gözetiminde yönetilir. Taraflar kurumsal tahkimi seçtiklerinde, hakem kuruluşu tahkim için kurallar belirleyerek gözetim ve idari işlevlerde bulunur.

Tahkimi Seçmenin Faydaları

·        Tahkim yoluyla anlaşmazlıklar çok daha kısa sürede çözümlenebilir.

·        Taraflara kesin bir mahremiyet sağlar.

·        Uyuşmazlıklar ilgili alanlarda uzman olan hakemlerce çözülür.

TradeAtlas Nedir ve Nasıl Avantajlar Sağlar?

TradeAtlas, küresel ticaret verilerine tek platformdan erişim sağlayarak ithalat ve ihracat süreçlerini daha verimli hale getirir. Dünyanın en kapsamlı veri tabanı TradeAtlas alıcı ve satıcı bilgilerini, gümrük kayıtlarını ve ticaret hacmini inceleme imkânı sunar. Siz de buraya tıklayarak TradeAtlas’ı ücretsiz olarak deneyebilirsiniz.

İhracat nedir ve nasıl ihracatçı olunur konusu hakkında detaylı bilgi için “İhracat Nedir? Nasıl İhracatçı Olunur?" içeriğini inceleyebilirsiniz.