Marka Nedir?
Marka, Türk Patent ve Marka
Kurumu’nun tanımına göre, bir teşebbüs tarafından sunulan mal ya da hizmetlerin
diğer teşebbüslerinkinden ayırt edilebilmesini sağlayan işaretlerdir.
Marka Olabilecek İşaretler
6769 sayılı Sınai Mülkiyet
Kanunu’nun 4.maddesinde belirtildiği üzere marka, bir teşebbüsün mallarının
veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt
edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve
kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması
şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar,
sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten
oluşabilir.
Marka Ret Nedenleri
Marka ret nedenleri, mutlak ret
nedenleri ve nispi ret nedenleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu nedenler 6769
sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 5. ve 6. maddesinde sıralanmıştır.
Uluslararası Marka Tescili
Marka tescil belgeleri sadece
başvurunun yapıldığı ülkede geçerli olduğundan koruma talep edilen ülkelere
ayrıca başvuru yapılması gerekmektedir. Dünya çapında geçerli bir kayıt sistemi
yoktur. Türkiye'de ikamet eden bir kişi veya şirket, Türkiye'de yetkili kurum
olan Türk Patent ve Marka Kurumu’na tescil için başvurduğunda, tescil yalnızca
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde hak doğurur. Yurt dışı satış
işlemlerinde tescilsiz markaların kullanılması, küresel ticarette şirketler
için risk yaratmaktadır.
Firmalar, markalarını tescil
ettirmek istedikleri ülkelere marka tescili için başvurmalıdır. Bu başvurular
doğrudan ilgilenilen ülkenin resmi kurumlarına yapılabileceği gibi,
uluslararası anlaşmalar söz konusu ise uluslararası kurumlar kullanılarak da yapılabilmektedir.
Yurt dışında marka tescili için çeşitli başvuru yöntemleri bulunmaktadır.
1. Doğrudan Başvuru
Markanın tescil ettirilmek
istendiği ülkenin kendi patent ofisine doğrudan başvuru yapılabilmektedir.
Vatandaşı olunmayan ülkelerde marka tescil başvurusu yapabilmek için o ülkedeki
yerleşik ve yetkilendirilmiş bir marka patent vekili ile çalışılması gereklidir.
Vekil tayin etme işlemleri her ülke için farklıdır ve bazı ülkelerde marka
tescilinden dahi daha maliyetli olabilmektedir.
2. Uluslararası Başvuru
Kurumları Kullanılarak Başvuru
2.1 Madrid Sistemi
1 Ocak 1999 tarihinden itibaren
Türkiye, Madrid Protokolü ile bu Madrid Sistemi’nin tarafıdır. Uluslararası
marka tescilinde Madrid Sistemi’nin kullanılması, tek başvuru ile seçilen
birden fazla ülkeye başvuru yapma avantajını sağlamaktadır.
Madrid Sistemi kullanılarak yurt
dışında marka tescili talebinde bulunabilmesi için öncelikle Türkiye’de
markanın tescili veya başvurusu bulunmalıdır. Bu sistemde marka başvurusu, Türk
Patent ve Marka Kurumu (TPMK)’na ve tek bir dilde uluslararası evrak kullanılarak
yapılır. Bu evraklar TPMK tarafından Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO)’ne
gönderildikten sonra WIPO tarafından ise markanın tescil ettirilmesi için
önceden seçilen ülkelere gönderilir. Seçilen ülkeler marka tesciliyle ilgili
araştırmaları ayrı ayrı ve sadece kendi ülkesi için yapar.
Madrid Sistemi’nin en büyük
avantajlarından biri, herhangi bir ülkenin marka tescilini reddetmesi durumunda
seçilen diğer ülkelerin bundan etkilenmemesidir. Bu sistemdeki bir risk ise,
başvurular Türkiye ofislerinde yapılabiliyor olsa da yurt dışında bir itiraz
söz konusu olduğunda işlemlerin itiraz gelen ülkedeki ofislerden birinde
yapılması gerektiğidir. Ayrıca, markanın iptali söz konusu olmaması için tescil
alınan tüm ülkelerde kullanılıyor olması gerekir.
2.2 Avrupa Birliği Topluluk
Markası
Bu sistem, Avrupa Birliği üyesi
olan tüm ülkelerde yapılan bir tescil işlemidir. Üye ülkelerin tamamında tek
bir başvuru ile koruma sağlanır. Türkiye, Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret
Örgütü Kuruluş Anlaşması üyesi olduğu için, Türk vatandaşları da bu sistemden
faydalanabilmektedir.
Topluluk Marka başvuruları
İspanya'nın Alicante şehrindeki İç Pazarda Uyum Sağlama Ofisi'ne (OHIM) veya
tüm Topluluk Marka Ofisleri’ne yapılabilmektedir. Bu sistem yoluyla başvuru
yapabilmek için Madrid Sistemi’nde olduğu gibi Türkiye’de bir marka tescili
veya başvurusu olması zorunluluğu yoktur. Ayrıca, marka iptali söz konusu
olmaması için Avrupa Birliği üye ülkelerinden sadece birinde markanın
kullanılıyor olması yeterlidir.
Tek başvuru sonucunda tüm Avrupa
Birliği ülkelerinde marka tescilinin gerçekleşecek olması daha az maliyetli
gibi görünse de bu sistemin göz ardı edilmemesi gereken bir dezavantajı da
vardır. Topluluk marka sisteminde ülkeler tek bir ülke gibi bütün kabul edilir.
Bu sebeple de herhangi bir ülkede marka tescilinin reddedilmesi, başvurunun tüm
ülkelerde reddedilmesi anlamına gelmektedir.
Özellikle mal ve hizmet ihracatı
yapan firmaların faaliyet gösterdikleri veya faaliyet göstermeyi planladıkları
ülkelerde/bölgelerde markalarını korumaları kaçınılmazdır. Markaların korunması
her ülke için ayrı ayrı geçerli olduğundan bir veya birkaç ülkede tescil
edilmesi yeterli olmamaktadır. Marka tescil başvurularında yüksek maliyetleri
engellemek için, tescil talep edilen ülkelerde ön araştırma yapılması büyük
önem taşımaktadır. Kişi veya firmalar bu ön araştırma maliyetlerinden kaçınıp
direkt başvuru yoluna girdiğinde sonrasında oluşacak olan fazladan maliyetleri
beraberinde getirmiş olacaktır.
TradeAtlas Markalaşma Sürecinize Katkı Sağlar
Uluslararası pazarlarda marka
tescili, şirketlerin markalarının global düzeyde başarısı için kritik bir
öneme sahiptir. Bir firmanın uzun vadeli başarısında önemli bir unsurdur.
Uluslararası ticarette firmanızın potansiyeline ulaşmasında TradeAtlas size bu
noktada yol gösterici olabilir. Hedef pazarlarınızda yer alan olası
rakiplerinizi TradeAtlas ile keşfedebilirsiniz. Böylece rakiplerinizin
potansiyel iş ortaklarını analiz etmenize ve global pazarlardaki rekabet
durumunu anlamanıza olanak sağlar. TradeAtlas, markalaşma sürecinin daha
verimli ve stratejik bir şekilde yönetilmesine katkı sağlar. Buraya tıklayarak
ücretsiz kaydolabilir ve arama yapabilirsiniz.
Uluslararası ticaretin dijitalleşmesi konusu hakkında
detaylı bilgi almak için “Uluslararası Ticaretin
Dijitalleşmesi”
içeriğini inceleyebilirsiniz.
