İhracatın İthalatı Karşılama Oranı

İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Nedir?

Dış ticaret gelişmeleri gerek iktisadi canlılık konusunda verdikleri bilgi gerekse iç ve dış ekonomik dengelerdeki önemleri nedeniyle açık ekonomilerde dikkatle takip edilmektedir. Dış ticaret dengesinde; İhracat = İthalat ise dış ticaret dengede demektir. İhracat> İthalat ise dış ticaret fazlası, İhracat <İthalat ise dış ticaret açığı var demektir. Bu amaçla kullanılan göstergelerden biri ihracatın ithalatı karşılama oranıdır. Kısaca ihracatın ithalatı karşılama oranı nedir sorusunu cevaplayacak olursak bir ülkenin dış ticaret açığını belirtmeye yarayan göstergelerden birisidir diyebiliriz. Bu oran, ülkenin dışarıya sattığı malların ederinin, ithal malların değerinin ne kadarını ödeyebildiğini gösterir. “İhracatın ithalatı karşılama oranı nasıl hesaplanır?” sorusunun cevabını da aşağıda veriyor olacağız.

 

İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Nasıl Hesaplanır?

Karşılama Oranı = (İhracat / İthalat) * 100 formülü ile hesaplanır. Karşılama oranının 100’den büyük olması ülkenin dış ticaret fazlası olduğunu, 100’den küçük olması dış ticaret açığı verdiğini gösterir. İhracatın ithalatı karşılama oranı hem ülkeler arası hem de aynı ülke içinde zamanlar arası karşılaştırma yapmaya uygundur.

 

Türkiye’nin yıllar içerisindeki ihracatın ithalatı karşılama oranından da kısaca bahsedelim.

 

Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan bu yana bazı dönemlerde ihracata ağırlık vermiş bazı dönemlerde ise Latin Amerika’da da sıkla görülen ithal ikameci yani ithalatın ön plana çıktığı kalkınma planını uygulamıştır. İhracatın ithalatı geçtiği yani Türkiye’de ihracatın ithalatı karşılama oranının 100’ün üzerine çıktığı bir dönem Türk ekonomi tarihinde olmamıştır. (Eğilmez, 2014)

 

2024 Eylül ayında dış ticaret açığı, geçen yılın aynı ayına göre %0,7 artış göstererek 5 milyar 95 milyon dolardan 5 milyar 129 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 2023 Eylül ayında %81,5 iken, 2024 Eylül ayında %81,1’e düştü.

 

2024 Ocak-Eylül döneminde dış ticaret açığı, %31,7 azalarak 87 milyar 664 milyon dolardan 59 milyar 874 milyon dolara indi. İhracat ithalat karşılama oranı ise 2023 Ocak-Eylül döneminde %68,1 iken, 2024’ün aynı döneminde %76,3’e yükseldi.

 

Türkiye'de 1996'dan bu yana en yüksek oran, yüzde 85 ile 2019 yılında kaydedildi. Bu durum, son 28 yılda ithalatın her zaman ihracattan yüksek olduğu ve her yıl dış ticaret açığı verildiğini ortaya koymaktadır.

 

İhracatta 100 milyar dolar eşiği 2007'de geçilirken, 2021'de 200 milyar dolar sınırı aşıldı. 2022'de ihracatın 250 milyar doları aşmasıyla, şimdi ise hedef 300 milyar dolara ulaşmak.

Türkiye’de yıllara göre ihracatın ithalatı karşılama oranı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

metin, ekran görüntüsü, tasarım içeren bir resim Açıklama otomatik olarak oluşturuldu

 

TradeAtlas ile Dış Ticaret Verileri Tek Platformda

TradeAtlas ile dış ticaret verilerini tek bir platformdan inceleyebilirsiniz. Tüm dünyada 230’dan fazla ülkenin ithalat ve ihracatçı firma verisini sunan TradeAtlas ile firma ve ülke ihracatınıza katkı sağlayabilirsiniz. Potansiyel müşterilerinize ve tedarikçilerinize tek bir tıkla ulaşarak ticaretinize katkı sağlamak istiyorsanız siz de buraya tıklayarak TradeAtlas’ı ücretsiz olarak keşfetmeye başlayabilirsiniz.

 

Transit ticaret konusu hakkında detaylı bilgi için "Transit Ticaret Nedir & Nasıl Yapılır?" içeriğini inceleyebilirsiniz.