İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Nedir?
Dış ticaret gelişmeleri
gerek iktisadi canlılık konusunda verdikleri bilgi gerekse iç ve dış ekonomik
dengelerdeki önemleri nedeniyle açık ekonomilerde dikkatle takip edilmektedir.
Dış ticaret dengesinde; İhracat = İthalat ise dış ticaret dengede demektir.
İhracat> İthalat ise dış ticaret fazlası, İhracat <İthalat ise dış
ticaret açığı var demektir. Bu amaçla kullanılan göstergelerden biri ihracatın
ithalatı karşılama oranıdır. Kısaca ihracatın ithalatı karşılama oranı
nedir sorusunu cevaplayacak olursak bir ülkenin dış ticaret açığını
belirtmeye yarayan göstergelerden birisidir diyebiliriz. Bu oran, ülkenin
dışarıya sattığı malların ederinin, ithal malların değerinin ne kadarını
ödeyebildiğini gösterir. “İhracatın ithalatı karşılama oranı nasıl
hesaplanır?” sorusunun cevabını da aşağıda veriyor olacağız.
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Nasıl Hesaplanır?
Karşılama Oranı =
(İhracat / İthalat) * 100 formülü ile hesaplanır. Karşılama oranının 100’den
büyük olması ülkenin dış ticaret fazlası olduğunu, 100’den küçük olması dış
ticaret açığı verdiğini gösterir. İhracatın ithalatı karşılama oranı hem
ülkeler arası hem de aynı ülke içinde zamanlar arası karşılaştırma yapmaya
uygundur.
Türkiye’nin yıllar
içerisindeki ihracatın ithalatı karşılama oranından da kısaca bahsedelim.
Türkiye Cumhuriyeti
kuruluşundan bu yana bazı dönemlerde ihracata ağırlık vermiş bazı dönemlerde
ise Latin Amerika’da da sıkla görülen ithal ikameci yani ithalatın ön plana
çıktığı kalkınma planını uygulamıştır. İhracatın ithalatı geçtiği yani Türkiye’de
ihracatın ithalatı karşılama oranının 100’ün üzerine çıktığı bir dönem Türk
ekonomi tarihinde olmamıştır. (Eğilmez, 2014)
2024 Eylül ayında dış
ticaret açığı, geçen yılın aynı ayına göre %0,7 artış göstererek 5 milyar 95
milyon dolardan 5 milyar 129 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama
oranı ise 2023 Eylül ayında %81,5 iken, 2024 Eylül ayında %81,1’e düştü.
2024 Ocak-Eylül döneminde
dış ticaret açığı, %31,7 azalarak 87 milyar 664 milyon dolardan 59 milyar 874
milyon dolara indi. İhracat ithalat karşılama oranı ise 2023 Ocak-Eylül
döneminde %68,1 iken, 2024’ün aynı döneminde %76,3’e yükseldi.
Türkiye'de 1996'dan bu
yana en yüksek oran, yüzde 85 ile 2019 yılında kaydedildi. Bu durum, son 28
yılda ithalatın her zaman ihracattan yüksek olduğu ve her yıl dış ticaret açığı
verildiğini ortaya koymaktadır.
İhracatta 100 milyar
dolar eşiği 2007'de geçilirken, 2021'de 200 milyar dolar sınırı aşıldı. 2022'de
ihracatın 250 milyar doları aşmasıyla, şimdi ise hedef 300 milyar dolara
ulaşmak.
Türkiye’de yıllara
göre ihracatın ithalatı karşılama oranı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.
TradeAtlas ile Dış Ticaret Verileri Tek Platformda
TradeAtlas ile dış
ticaret verilerini tek bir platformdan inceleyebilirsiniz. Tüm dünyada 230’dan
fazla ülkenin ithalat ve ihracatçı firma verisini sunan TradeAtlas ile firma ve
ülke ihracatınıza katkı sağlayabilirsiniz. Potansiyel müşterilerinize ve
tedarikçilerinize tek bir tıkla ulaşarak ticaretinize katkı sağlamak
istiyorsanız siz de buraya tıklayarak TradeAtlas’ı ücretsiz olarak keşfetmeye başlayabilirsiniz.
Transit ticaret konusu hakkında detaylı bilgi için "Transit
Ticaret Nedir & Nasıl Yapılır?" içeriğini
inceleyebilirsiniz.