Tedarik Zinciri 4.0 Nedir?

Tedarik Zinciri 4.0’ın ne olduğunu anlayabilmek için öncelikle Endüstri 4.0’ın ne olduğunu anlamalıyız.

Endüstri 4.0 ve Tedarik Zinciri 4.0

Modern sanayi gelişirken üç büyük sanayi devrimi gerçekleşti; 18. yüzyıldaki su ve buharla çalışan mekanik tezgahların icadı, 20.yüzyıldaki üretim bandı ve elektriğin kullanımı ile seri üretime geçilmesi ve 1970’li yıllarda programlanabilir makinelerle otomasyona geçilmesi. Endüstri 4.0’ın ise dördüncü sanayi devrimi olacağı öngörülüyor. Bu kavram ilk kez 2011 yılında Almanya’daki Hannover Fuarı’nda kullanıldı. Endüstri 4.0’ın ilk kez geçtiği rapor Almanya’nın sanayisinin 20 yıllık planını belirtiyordu. Endüstri 4.0, Almanya’daki fuarı takiben pek çok sektör için de uyarlandı ve kullanılmaya başlandı; Tarım 4.0, Lojistik 4.0 ve Tedarik Zinciri 4.0 gibi.

Endüstri 4.0’ın ana fikri sanayide bilişim teknolojileri dönüşümünü gerçekleştirmektir. Bu fikrin iki temel bileşeni de yeni nesil yazılım ve donanım ile cihaz tabanlı internet. Bu sayede daha düşük maliyetli, enerji tasarruflu, sürdürülebilir, ölçülebilir, izlenebilir, riskleri minimize eden, uluslararası pazarlarda rekabeti güçlendirecek, ekonomideki dinamikleri anında takip etmeye olanak sağlayacak yapılara ve entegre edilmiş akıllı siber-fiziksel sistemler ile akıllı fabrikalara geçilebilir.

Endüstri 4.0 kavramını takiben ortaya çıkan kavramlardan biri de Tedarik Zinciri 4.0 olmuştur. Tedarik zinciri 4.0, tedarikçi, üretici ve müşteri arasındaki süreçlerin dijitalleştirilmesi ve otomasyonu anlamına gelir. Tedarik zinciri 4.0 sipariş edilen ürünün gönderildiği andan itibaren ürünün kullanım ömrünün sonuna kadar olan tüm basamakları kapsar. Tedarik zinciri hammaddelerin satın alınması, işlenmesi, üretilmesi ve müşterilere gönderilmesi kısımları ile ilgilidir ve bu süreçlere dahil olan tedarikçi, fabrika, depo ve dağıtım merkezi, perakendeci ve son kullanıcı olan müşterilerin hepsini ilgilendirir. Tedarik zinciri yönetimi ise tedarik zincirine özne olan tüm partilerin doğru bir şekilde entegre olmasını sağlar ve bu faaliyetleri kontrol etmekle ilgilenir. Tedarik zinciri yapısı gereği oldukça karmaşık ve büyük bir ağdır ve verimli bir bilgi akışı ile malzemelerin hızlı taşınması önem arz eder.

Tedarik Zinciri Seviyeleri Nelerdir?

Tedarik zinciri seviyeleri, bir ürünün başlangıçtaki ham maddeden nihai tüketiciye ulaşana kadar geçtiği aşamaları ve bu süreçte yer alan tarafları ifade eder. Genel olarak, tedarik zinciri şu şekilde seviyelendirebilir:

- Tedarikçiler (hammadde sağlayıcıları)

- Üreticiler (imalatçılar)

- Dağıtıcılar (toptancılar)

- Perakendeciler (satış kanalı)

- Tüketiciler (son kullanıcılar)

Her seviyenin verimliliği, tüm tedarik zincirinin başarısını etkiler. Bu nedenle, her aşamanın koordinasyonu ve yönetimi çok önemlidir.

Tedarik Zincirindeki Değişimler

Genel anlamda tedarik zincirindeki bu bilişim teknolojileri dönüşümü, performans yönetimi ve tahminleme alanlarında veri şeffaflığı şeklinde yansıyabilir. Başka bir deyişle ürünlerin durumu, fiyatlar, stoklar, satışlar gibi bilgiler ile ilgili veri akışının şeffaf ve kesintisiz bir şekilde sürmesini bekleyebiliriz.

Tesis içindeki lojistik kısmındaki dönüşümler, iç taşımalarda verimliliği arttırmak için mobil konveyör bantlar, tesiste insansız araçlar ve araçlar için oluşturulan akıllı taşıma rotaları, robot teknolojileri, bilgisayar destekli modelleme ve üretim, üç boyutlu modelleme ve yazıcı ile üretim, siparişe dayalı üretimde ileri planlama, stoksuz yapılardan, kanban çizelgelerinin, kaizen metodunun daha verimli ve yoğun bir şekilde kullanılmasını bekliyor olacağız. Depolama alanlarında siparişin anlık toplanmasını sağlayacak, aynı şekilde anlık izlenebilir hale getirecek, eksik parçaların üretici ve tedarikçiye anlık haber verilmesini sağlayacak, tedarikçiden gelen ürünleri çapraz yükleme yaparak anlık stoksuz depolardan çıkışını yapacak geliştirmeleri de aynı şekilde bekleyebiliriz. Bunlara ilave olarak ışıklı toplama, ses yönlendirmeli depolama, otomatik depolama ve alma sistemleri gibi depolama alanlarında optimizasyon tabanlı toplama algoritmalarının kullanıldığı yapıları da tedarik sürecindeki dijitalleşme süreçlerinde göreceğiz.

Dağıtım ve nakliye kısmındaki dönüşümler, tedarik lojistik için üretim hatlarını hızlı işletmek, stoksuz yapılar oluşturmak, tedarikçilerin üretim hatları ile kendi üretim planlarını senkronize etmek, bunun için akıllı sistemlerle destekleyerek talebi baz alan planlar geliştirmek, yazılım ve bağlantıları izlenebilirlik ve planlama için geliştirmek gibi süreçleri kapsıyor. Bunların yanı sıra lojistik firmalarının vaktinde toplama ve teslimat için araçlarını teknolojik açıdan donatması, konsolidasyona odaklanarak bağlantı noktalarını optimize etmesi, araç takip sistemlerinin geliştirilip konum, varış zamanı, takograf yönetimi, yakıt ekonomisi, bakım planlama, sürüş verimliliği, sürücü performansı, yol durumu, rota planlaması gibi bütünsel bir ekosisteme uyum sağlaması da bu dönüşümlerin bir parçası olacak. Bu süreçlerde teslimatların müşteriler tarafına daha kişiselleştirilmiş bir şekilde ulaşacağını da söyleyebiliriz.

Son olarak uluslararası nakliye kısmındaki dönüşümleri, konteynerlerin ve araçların taşıdıkları yükün takibini anlık çalışan sistemler ile yapmasıyla göreceğiz. İlaveten araçların ve konteynerlerin varış noktalarında, aktarılacak ürünlerin otomatik cinslerine göre ayrılması gibi sistemlere doğru ilerleyen bir dönüşüm söz konusu olacak.

Türkiye bu değişimin neresinde?

Geçmişteki üç sanayi devrimini arkadan takip eden ve geri kalan Türkiye’nin Endüstri 4.0 için durduğu yerin umut verici olduğunu söyleyebiliriz. 2016 yılında yayınlanan “Türkiye’deki Dijital Değişime CEO Bakışı” isimli rapora göre çeşitli sektörlerden şirketlerin dijital olgunluk seviyesi “%7’si giriş, %59’u gelişmekte olan ve %34’ü gelişmiş bir dijital yapıya sahip” şeklinde belirtilmiştir. Ayrıca, aynı rapora göre şirketlerin yatırımlarının %27’lik bir kısmını dijital gelişime ayırdıkları da belirtilmiştir.

Sanayide bilişim teknolojilerinin dönüşümü yalnızca şirketler bazında elbette ki düşünülemez, şirketler kadar şirketlerin beraber çalıştığı tarafların da bahsedilen teknolojik dönüşümlerden geçmesiyle ancak bu süreç tamamlanabilir. Bu nedenle ilgili süreç Endüstri 4.0, Tarım 4.0, Lojistik 4.0 ve Tedarik Zinciri 4.0 gibi kavramları da beraberinde getirmiştir.

 TradeAtlas ile Küresel Tedarikçilere Ulaşın

Tedarik Zinciri 4.0, Endüstri 4.0’ın bir uzantısı olarak, teknolojik yenilikleri tedarik zinciri süreçlerine entegre etmeyi hedefler. TradeAtlas, sunduğu veri tabanı ve analitik araçlarla, Tedarik Zinciri 4.0 hedeflerine ulaşmak için firmalara yardımcı olur. TradeAtlas sağladığı ithalat ve ihracat verileri ile işletmelerin daha şeffaf, sürdürülebilir ve rekabetçi tedarik zincirleri oluşturmasını kolaylaştırır. Dijitalleşen dünyanın gerisinde kalmayıp global ekosistemin bir parçası olmak için buraya tıklayarak kaydolabilir ve ücretsiz aramalar yaparak TradeAtlas’ı deneyimleyebilirsiniz.