İhracat bedellerinin yurda getirilmesi, 1567 Sayılı Türk
Parasının Kıymetinin Korunması Hakkında Kanun, kanuna dayanılarak çıkarılan 32
Sayılı Karar ve bu karara bağlı tebliğ ve genelgeler yoluyla düzenlenmektedir.
04.09.2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara
İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No: 2018-32/48)’e göre Türkiye’de yerleşik olan kişilerin
gerçekleştirdiği ihracat bedellerinin, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün
içerisinde yurda getirilmesi ve getirilen bu döviz bedellerinin ise en az
%80’inin bir bankaya yatırılarak döviz alım belgesine (DAB) bağlanması zorunlu
hale getirilmişti.
03.03.2019 tarih 2019-32/53
sayılı, 31.08.2019 tarih 2019-32/55 ve
en son 31.12.2019 tarih 2019-32/56
sayılı tebliğlerin yanı sıra, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından
16.01.2020 tarihli “İhracat Genelgesi” yayımlandıktan sonra yurda getirilen ihracat bedelinin
döviz alım belgesine (DAB) bağlanma zorunluluğu kaldırılmıştır.
Özelliği Olan İhracatta Süreler
- Müteahhit firmalarca yapılan ihracat bedelinin 365 gün
içinde yurda getirilmesi zorunludur.
- Konsinye yoluyla yapılacak ihracatta bedellerin kesin
satışı müteakip 180 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.
- Uluslararası fuar, sergi ve haftalara bedelli olarak
satılmak üzere gönderilen malların bedellerinin de gönderildikleri fuar, sergi
veya haftanın bitimini müteakip 180 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.
İran, Suriye ve Lübnan’a Yapılan İhracat Bedeli
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 16.01.2020 tarihli
İhracat Genelgesi’nin 4. Maddesinin 6 numaralı fıkrasında; “İran, Suriye ve
Lübnan’a yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in
3’üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz” denilmektedir. Buna göre; İran,
Lübnan ve Suriye’ye yapılan ihracatın bedelinin yurda getirilme zorunluluğu
bulunmamaktadır.
Afganistan, Irak ve Libya’ya Yapılan İhracat Bedeli
Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanına
yönelik mevzuat hükümleri kapsamında olmak kaydıyla Afganistan, Irak ve
Libya’ya yapılan ihracatlarda ithalatçının Türkiye’deki bankalardan para
transferi yapması yoluyla, üçüncü bir ülkeden bankalar aracılığıyla transferi
yoluyla ve Nakit Beyan Formu (NBF) aranmaksızın efektif olarak ihracat
bedelleri ödenebilmektedir.
180 Günden Fazla Vade Öngörülen Durumlar
İhracat sözleşmelerinde bedellerin tahsili için fiili
ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bazı
belgelerin sunulması şartıyla, ihracat bedellerinin vade bitiminden itibaren 90
gün içinde yurda getirilmesi şartı bulunmaktadır.
Serbest Bölgeler
Türkiye sınırları içerisindeki serbest bölgelere yapılan
ihracatlar yurt dışına yapılmış olarak sayılır ve ihracat bedellerinin yurda
getirilme zorunluluğu bulunmaktadır.
Peşin Döviz Karşılığı İhracat
Peşin döviz karşılığı ihracatta mallar, bedel peşin
olarak ödendikten sonra ihraç edilmektedir. Peşin olarak bedeli alınmış
ihracatın 24 ay içerisinde yapılma zorunluluğu bulunmaktadır. 24 ay içerisinde
ihracatın yapılmadığı veya bu süre içerisinde tutarın tamamının tek seferde
iade edilmediği durumlarda bu tutar kambiyo mevzuatı açısından prefinansman
kredisi hükümlerine tabidir. Peşin bedelin
iadesine ilişkin KKDF mevzuatı hükümleri saklıdır.
İhracat Bedellerinin Tahsili
İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz
üzerinden yurda getirilmesi esas olmakla birlikte, beyan edilenden farklı bir
döviz üzerinden getirilmesi de mümkündür.
Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında yurda
döviz getirilmesi de mümkündür.
İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda
getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur.
İhracat Bedelinin Tahsili ve Kabulü
Özelliği olan ihracat için 7’nci maddedeki ihraç
tarihleri ve süreler saklı kalmak kaydıyla, ihraç edilen malın GB’nin 22’nci
hanesinde kayıtlı bedelinin yurda getirilmesi ve fiili ihraç tarihinden
itibaren 180 gün içinde İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) düzenlenmesi
zorunludur.
İhracatta ödeme şekilleri ile ilgili blog yazımıza buraya
tıklayarak ulaşabilirsiniz.
İhracatçının Serbest Kullanımına Bırakılan Dövizler
İhracat Genelgesi’ne göre; hizmet ihracatı, transit
ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış,
Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve
serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5.000,- ABD doları veya
karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde
bedellerin tamamının tasarrufu serbesttir.
İhracat Hesabının Kapatılması
İhracat bedeli dövizlerin fiili ihraç tarihinden itibaren
180 gün içerisinde yurda getirilmesinin ardından İBKB düzenlenmesi ile aracı
banka nezdinde ihracat hesabı kapatılır. İhracat bedelinin tahsilinden ve belirtilen
süreler içerisinde yurda getirilerek ihracat hesabının kapatılmasından
ihracatçılar sorumlu tutulmaktadır. Hesapların kapatılmasını izlemekten ise
aracı bankalar sorumludur.
Uluslararası yaptırımlar çerçevesinde bankaların kabul
etmediği ihracat bedellerine ilişkin İBKB düzenlememesi sebebiyle açık kalan
ihracat hesapları ihtarname süresi içerisinde söz konusu hususun yer aldığı
banka yazısının ibrazı üzerine ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca/Müdürlüğünce
kapatılır.
İhracat bedeli kabulünün, yurda getirme süresi dışında
ancak 5 iş günlük ihbar süresi içinde yapılması halinde ihracat hesabı, ilgili
Vergi Dairesi Başkanlığı/Müdürlüğünce kapatılır. Ancak bu süre, Covid-19
uygulamaları kapsamında 20 güne çıkarılmıştır.
Süresi içinde kapatılmayan hesapların, aracı bankalarca 5
(20) gün içerisinde Vergi Dairesi Başkanlığına/Müdürlüğüne ihbar edilmesi
gerekmektedir. İhbarı takiben 10 iş günü içerisinde ilgililere hesapların
kapatılması için 90 gün süreli ihtarname gönderilmektedir.
Bu süre içerisinde hesapların kapatılması veya mücbir
sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi zorunluluğu bulunur. Mücbir
sebep halinde; mücbir sebebin devamı süresince altışar aylık dönemler
itibarıyla ek süre verilir.
İhracat Hesabının Kapatılmasında İbrazı Zorunlu Belgeler
İhracat hesabının kapatılabilmesi için GB örneği/GB
bilgileri, ilgili ihracat bedeli kabul belgeleri (İBKB), satış faturası ile
indirim ve mahsup konusu belgelerin aracı bankaya ibrazı zorunludur.
Mücbir Sebepler
·
İthalatçı veya
ihracatçı firmanın infisahı, iflası, konkordato ilan etmesi veya faaliyetlerini
daimi olarak tatil etmesi, firma hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmesi,
şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,
·
Grev, lokavt ve
avarya hali,
·
İhracatçı veya
ithalatçı memleket resmi makamlarının karar ve işlemleri ya da muhabir
bankaların muameleleri dolayısıyla hesapların kapatılmasının imkansız hale
gelmesi,
·
Tabii afet, harp ve
abluka hali,
·
Malların kaybı,
hasara uğraması veya imha edilmesi,
·
İhtilaf nedeniyle
dava açılması veya tahkime başvurulması.
Haklı Durumlar
Mücbir sebep halleri dışında kalan, ancak bedel getirme
süreleri içerisinde ihracat bedelinin yurda getirilmesine engel olan ve resmi
kayıtlarla tevsik edilebilen durumlardır. Covid-19 salgını da haklı duruma
örnektir. Bu durumlar, Vergi Dairesi Başkanlıkları/Müdürlükleri tarafından
değerlendirilmektedir.
Tüm dünyadaki ithalatçı ve ihracatçılara doğrudan ulaşmak
TradeAtlas ile çok kolay! TradeAtlas, dünyada yer alan 230’dan fazla ülkede 17
milyon ithalatçı firmaya ait 1,5 milyar konşimento ve sevkiyat detayı verisini
barındıran, global bir ithalatçı ve ihracatçı arama motorudur. TradeAtlas,
global ticaretin daha önemli bir parçası olma yolunda adımlar atmanıza eşlik
etmek üzere yanınızda! Dijitalleşen dünyanın gerisinde kalmayıp global
ekosistemin bir parçası olmak için buraya tıklayarak ücretsiz
kaydolabilir ve arama yapabilirsiniz.